Ongeveer vijfhonderd bezoekers verzamelden zich afgelopen donderdag in Arminius voor de laatste lunchlezing uit de reeks Brain Power. Dick Swaab, de beroemdste neurobioloog van Nederland en auteur van de bestseller Wij zijn ons brein, sloot de reeks. In een uur tijd wierp hij licht op het thema ‘Ons creatieve brein’.
“Natúúrlijk is creativiteit een hersenproces en niet iets hogers dan dat”, beklemtoonde Dick Swaab. “Daar is niets mystieks aan: creativiteit is gewoon het combineren van oude bouwstenen tot iets nieuws”, vervolgde hij. Dat zelfs kunst als fenomeen evolutionair verklaarbaar is, illustreerde hij aan de hand van voorbeelden uit het dierenrijk. Muziek heeft bijvoorbeeld met de seksuele selectie te maken en bevordert bovendien de saamhorigheid in een groep.
Nieuw boek
Het creatieve brein is ook het onderwerp van zijn nieuwste boek dat in februari verschijnt. Van zijn vorige bestseller, Wij zijn ons brein, zijn al 400.000 exemplaren verkocht, in veertien talen. Tot 2005 was Dick Swaab directeur van het Nederlands Instituut voor Hersenonderzoek en hij werd getypeerd door Jasper Scholte, bezoeker en vroeger twintig jaar lang organisator van dit soort lezingen, als “de leukste professor van Nederland die er nog steeds voortreffelijk uitziet in een spijkerbroek”.
Na de lezing laaide de discussie gelijk op en verschoof het gesprek van het creatieve brein richting de eeuwige kwestie van de vrije wil. “Bent u het er niet mee eens dat wij misschien toch voor een klein deel zelf kunnen beslissen over ons leven?”, vroeg een bezoeker zich af. Als antwoord citeerde Swaab enkele onderzoeken waaruit blijkt dat de hersenen al enkele seconden eerder een beslissing hebben genomen, voordat ze een verhaal bedenken zodat het onze eigen beslissing lijkt. Geen vrije wil dus. Toch was Juliette Mattijsen, studente geneeskunde en filosofie, nog niet helemaal overtuigd en de discussie duurde voort, zelfs na het officiële einde van de bijeenkomst.
Zelfs de balkons vol
Door de enorme interesse voor de lezing moest de lezing verplaatst worden. De laatste van de reeks lunchlezingen, traditiegetrouw in het Onderwijscentrum gehouden, moest uitwijken naar een grotere zaal. In dit geval was dat Arminius, waar zelfs op de balkons geen plaats vrij bleef. “Wij zijn gestopt met het actief promoten van deze lezing”, vertelde Martijn Vos, voorzitter van de Capita Selecta commissie van de Medische Faculteits Vereniging Rotterdam, samen met SG Erasmus organisator van dit evenement. Anders waren er zeshonderd, misschien zelfs zevenhonderd bezoekers gekomen volgens hem.
“Dick Swaab uitnodigen was niet meer dan logisch in deze reeks lezingen over Brain Power”, merkte Willem Scholte van SG Erasmus op. Zeven maanden geleden lag het afspraak al vast. Of we Swaab binnenkort nog een keer zien? Misschien over een jaar. Hij liet in ieder geval ‘een gelukkig publiek’ achter.
