Een stralende dinsdagmiddag werd door een paar honderd EUR-studenten opgeofferd voor wat meer inzicht in het koude en verre Rusland, bij een lezing van freelance correspondent Olaf Koens.
Rusland domineerde de afgelopen maanden de kranten: de spanningen tussen het Westen en het land nemen toe en ondertussen blijft het conflict in Oekraïne maar doorsudderen. Koens beëindigt er na acht jaar zijn correspondentschap.
“Ik begrijp Rusland nog steeds niet”, gaf Koens meteen aan het begin van het college toe. Toch wist hij de middag te vullen met een potpourri van persoonlijke anekdotes en commentaren op alle Russische gebeurtenissen die de afgelopen jaren in het nieuws waren.
Valt Poetin te begrijpen?
‘Poetin is een systeem’, zei de journalist aan het begin van zijn lezing. Volgens Koens is het een fout om Poetin als persoon te proberen te begrijpen.’Het zou ons weinig vertellen over hoe normale Russen wonen, wat ze denken en waar ze in geloven. Koens heeft er acht jaar gewoon en gewerkt. Hij reisde in die periode het hele land rond, van de poolcirkel tot aan de Kaukasus. “Rusland wordt verticaal geregeerd, en normale mensen zijn volledig losgekoppeld van de regering.”
Oorlog in Oekraïne
Aan het front leerde Koens dat de oorlog tussen Oekraïne en pro-Russische rebellen niet alleen een militair conflict is. Hij zag zowel het echte lijden van burgers als de propagandabeelden die gemaakt werden door televisieploegen. “Het is een mediaoorlog, een strijd van propaganda van twee kanten”, concludeerde Koens verbitterd.
Terug naar Nederland
Koens was als een van de eerste journalisten aanwezig op de crash site van vlucht MH17. Hij ziet de aanslag ook in de context van de mediaoorlog. Hoewel hij liever niet over het onderwerp praat, zei hij er wel over dat ‘Nederland de politieke wil ontbeert om de daders echt te vinden’. “We hadden er eerder kunnen zijn. En toen er eenmaal militaire politie kwam, kwam die ongewapend. We werden uitgelachen door de rebellen”, zei Koens.
Russische clichés
Behalve politieke deelde Koens ook nog persoonlijke inzichten met zijn publiek, over het alledaagse leven in Rusland. Hij ontdekte bijvoorbeeld dat wijdverbreide clichés, zoals grootschalige corruptie en de Russische nostalgie, gewoon waar zijn. Terwijl het vooroordeel dat Russen kil en afstandelijk zijn juist geen standhield.
“Rusland is een bitterzoet land. Ik houd er van en ik haat het”, zei Koens. Maar, als een goed journalist betaamt, moedigde hij studenten vooral aan om zélf te gaan kijken.
Koens heeft Rusland inmiddels verlaten. Hij vertrekt voor de komende jaren als RTL-correspondent naar het Midden-Oosten.
