Wetenschapsvisie 2025 gepresenteerd, KNAW kritisch

Universiteiten krijgen niet langer een vast bedrag per proefschrift, er komt een einde aan de zogeheten promotiebonus. Dat staat onder meer in de Wetenschapsvisie 2025, waarin minister Bussemaker en staatssecretaris Sander Dekker hun blik op de toekomst van de Nederlandse wetenschap geven.

Promotiebonus

Per promotie krijgen universiteiten momenteel een flink bedrag: 90 duizend euro. Omdat er steeds meer promovendi zijn, leunt de financiering van universiteiten ook steeds zwaarder op de hoeveelheid promoties. Aan de EUR steeg het aantal promoties bijvoorbeeld van 181 in 2004 naar 341 in 2013, zo blijkt uit jaarverslagen. Daar gaan Bussemaker en Dekker een einde aan maken. In 2015 bestaat het universitaire budget voor 24,1 procent uit de promotiebonus en dat vinden ze te veel. Het zou hooguit twintig procent mogen zijn. De vaste prijs per proefschrift verdwijnt. Het grote voordeel is volgens de bewindslieden dat de financiering van universiteiten stabieler zal worden.

Meer maatschappelijke relevantie

In de wetenschapsvisie (.pdf) kondigen de beleidsmakers ook aan dat er een Nationale Wetenschapsagenda komt. Zo’n agenda past volgens het kabinet in een internationale trend “dat er onder regie van de overheid speerpunten worden gekozen waarop onderzoekers en maatschappelijke partners samenwerken”. Dit borduurt voort op eerder beleid, waarin sleutelgebieden, speerpunten of topsectoren als energie, water, chemie en hightech werden gekozen. Op die gebieden werken wetenschappers samen met het bedrijfsleven, aangemoedigd door de overheid.

Al met al komt er dus meer nadruk op de maatschappelijke relevantie van wetenschap. De stok achter de deur is onderzoeksfinancier NWO, die een groot deel van het wetenschapsbudget over de universiteiten verdeelt en die meer nadruk moet gaan leggen op de maatschappelijke opbrengst, valorisatie, van de wetenschap. “NWO zal naast de plannen voor valorisatie, ook de eerder door onderzoekers gerealiseerde valorisatie (in brede maatschappelijke zin) meewegen bij toekenning van onderzoeksmiddelen.”

“Volstrekt onvoldoende”

De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) reageert kritisch op de wetenschapsvisie. De voornemens van het kabinet zullen volgens de KNAW ‘volstrekt onvoldoende blijken’ om de goede prestaties van de Nederlandse wetenschap in stand te houden, als het kabinet niet over de brug komt. De KNAW stelt dat de wetenschap twintig à vijfentwintig procent meer budget nodig heeft. “Als er iets is dat de toekomst van de Nederlandse wetenschap bedreigt, dan is het wel dat de investeringen structureel veel te laag zijn.” Om wetenschappers te betrekken bij de toekomst van het wetenschapsbeleid, heeft de KNAW vandaag een forum geopend. Daar mogen wetenschappers zeggen wat ze van de visie vinden. HOP/EvR