Is een avondje karaoke meeblèren serieus vermaak? Of kom je er alleen mee weg door het met een knipoog te doen? Julia Peters doet onderzoek naar ironie in de Rotterdamse karaokescene en is woensdag een van de sprekers op ‘De avond van de ironie’.
“Vroeger maakte ik jaarlijks met mijn vader en zus een autoritje om hele lelijke nieuwbouwwijken te bekijken”, vertelt Julia Peters (26), researchmasterstudente Sociology of Culture, Media and the Arts. Samen met Koen van Eijck, Lotte van der Jagt en Janna Michael doet ze onderzoek naar ironie in de Rotterdamse karaokescene. De familietripjes naar ‘lelijke’ nieuwbouwwijken vormden deels de aanleiding voor het onderzoek.
Lage cultuur
“Het is interessant dat we ervoor kiezen om juist lelijke dingen te gaan bekijken”, zegt Peters. “Dat strookt niet met wat Pierre Bourdieu schrijft: dat we met onze smaak laten zien dat we tot een hogere sociale groep behoren. Door met een knipoog een lelijk gebouw te bekijken, zeg je eigenlijk ook iets over je sociale status. Die ironie geeft dus eigenlijk aan dat je vindt dat het lage cultuur is.” Hetzelfde mechanisme geldt volgens Peters voor karaoke. “Dat hippe, jonge hoogopgeleiden met veel cultureel kapitaal aan karaoke doen klopt eigenlijk niet. In een karaokebar hangt juist een soort volkse sfeer, het gaat om het lijflied en uit volle borst meezingen.”
Distantiëren en engageren
“Karaoke is een voorbeeld van een activiteit waar je volgens de theorie van Bourdieu als hoger opgeleide eigenlijk niet mee weg komt. Het zou door anderen worden gezien als wansmaak”, aldus Peters. Door het met een knipoog te doen, laat je anderen zien dat je toch niet volledig participeert, dat het niet je echte smaak is. “Ironie is het perfecte middel om je tegelijkertijd ergens van te distantiëren en je ermee te engageren.”
Guilty pleasure
De vraag is of hoger opgeleiden oprecht aan karaoke doen. “Ze maken het in ieder geval niet enkel belachelijk”, zegt Peters. “Het is een soort guilty pleasure.” Volgens Peters spreken veel geïnterviewden in het onderzoek zichzelf tegen: enerzijds houden ze vast aan de afstand die ze nemen van de activiteit, anderzijds vertellen ze dat ze karaoke eigenlijk leuker vinden dan ze eigenlijk willen of durven toegeven. TF
Julia Peters is woensdagavond een van de sprekers bij het denkcafé ‘De avond van de ironie’ in Arminius. Kijk hier voor het volledige programma.
