Hij is niet langer een ‘burger met een pakkie aan’ als hij collega-militairen EHBO-les geeft. Als reservist bij Defensie ging Welmer de Groot (24) eind vorig jaar 2,5 maand zelf op uitzending naar Afghanistan. Voor zijn vertrek sprak hij met EM. Inmiddels weer opgeslokt door het dagelijkse (studenten)leven – zijn eerste Geneeskundetentamens zitten er weer op – blikt Welmer terug.

Een cultuurshock is vaak het grootst als je na een verre reis terugkomt in Nederland. Ben je al helemaal geland?

“‘Moet ik een blauw of een groen sjaaltje omdoen?’ Ik kon me de eerste week enorm opwinden over mensen die zich druk maken over dat soort vragen. Dat wordt snel minder, je rolt vlug in het normale leven. Dat is het voordeel van niet fulltime bij Defensie werken.

“De nazorg is goed: de commandant haalde me op van het vliegveld en na vier dagen had ik mijn eerste gesprek met een arts van Defensie. Na een uitzending word je nog 1,5 jaar gevolgd door een psycholoog. Terug zijn went snel.”

Hoe was het om de veilige collegebanken te verruilen voor oorlogsgebied?

“Op een paar uur vliegen vanuit Eindhoven zit je in Afghanistan. Dag en nacht draag je een wapen, je helm en schermvest heb je altijd bij de hand. Het contrast is groot.

“Er is een continue stress, omdat je zo bewust bezig bent met gevaar. Ik werkte voor de Force Protection, die beveiligt Nederlandse objecten. Als er iets gebeurt, is het niet de bedoeling dat jij de bunker induikt.”

Je zou vier maanden op uitzending zijn, maar bent na 2,5 maand teruggekomen. Zat jouw taak er eerder op?

“Niet alles liep zoals gehoopt. Zo wilde mijn kamergenoot geen slaapruimte delen met een homo – ik val op jongens. Defensie is een strikte organisatie, je verandert niet zomaar even de kamerindeling. Bovendien ben je als reservist toch een beetje een vreemde eend in de bijt. Als student leer je kritisch te denken. Een infanterist is opgeleid om uitvoerend werk te doen, niet om vragen te stellen. Dat verschil in denken bleek soms lastig.

“Op uitzending moet je elkaar honderd procent vertrouwen. Zit er iets niet lekker, dan gaat dat niet. Een aantal andere reservisten is ook iets eerder teruggegaan. Dat de groepsdynamiek voor mij niet altijd gunstig uitpakte was lastig, maar ook heel leerzaam. Wat mij betreft was het zeker niet de laatste keer.”

“Een vriend van mij rijdt dagelijks op en neer naar Amsterdam voor zijn werk. Dat is ook risicovol”, zei je voor vertrek in Erasmus Magazine. Had je de omstandigheden onderschat?

“Natuurlijk zijn de omstandigheden op uitzending anders. Onze basis was vrij rustig, maar in het Zuiden waren er zo’n drie raketaanvallen per dag. Het belangrijkste verschil is dat je in het dagelijks leven niet gericht bent op de gevaren, terwijl dat op uitzending je kerntaak is. Het moeilijkste aan de uitzending vond ik dat je geen manier hebt om de stress daarvan af te reageren. Je werkt, sport, eet en slaapt samen met collega’s.”

Als militair werkte je op een sterk beveiligde  vliegbasis van Defensie. Heb je het gevoel iets van Afghanistan te hebben gezien?

‘Je komt het terrein eigenlijk alleen af om schietoefeningen te doen, en ook dat is afgezet gebied. Het had ook ergens anders kunnen zijn – op de 1500 Afghaanse medewerkers van de basis na, merkte je nauwelijks dat je in Afghanistan was.”

Heeft de uitzending jouw blik op de missie in Afghanistan veranderd?

“Als militair wil je iets voor de bevolking doen. Tegelijkertijd zit er natuurlijk ook een sterke politiek dimensie aan zo’n missie. Nederlanders beseffen soms te weinig dat het ook voor onszelf belangrijk is deel te nemen. De inzet in Afghanistan gaf Nederland veel inspraak in internationale commissies.  

De ervaring van Defensie helpt ons ook bij veiligheid in Nederland: de techniek om bermbommen op te sporen zetten we hier in om verborgen ruimtes te vinden waar criminelen dingen kunnen verstoppen, zoals drugs, geld of wapens.”

Voor veel militairen is een uitzending ook een avontuur – kijk alleen maar naar de spotjes van Defensie. Voelt dat niet wrang, in oorlogsgebied?

“Ik rende niet met jongetjes over mijn schouder door de jungle, zoals in de Defensiespotjes. Maar ja, een uitzending is absoluut een avontuur.

“In Nederland werk ik af en toe in een ambulance. Mijn collega’s zeggen altijd: ook al is de situatie vervelend, het werk vinden we leuk. Dat is maar goed ook, anders krijg je een heel rare situatie. Dat gevoel is vergelijkbaar bij Defensie.” EH