‘Bank ontbeert maatschappelijk bewustzijn’

De discussie over bonussen laaide door ING de afgelopen week weer hoog op. Natuurlijk deden de EUR-economen een duit in het zakje. De belangrijkste uitspraken op een rijtje.

• De excessieve bonussen zijn een mooi voorbeeld van het gebrek aan maatschappelijk bewustzijn bij banken, zei ESE-econoom Liesbeth Noordegraaf-Eelens op radiozender BNR. “Drie vragen komen de hele tijd terug in de discussie. Zijn die bonussen juridisch correct, was het juridisch verantwoord en was het maatschappelijk wenselijk? Ik denk dat de raad van bestuur zich vooral op die eerste twee heeft gericht. Ze denken daar dat ze een uitzonderlijke prestatie hebben geleverd.”

• Het gaat om ‘trust’, zei Frank Hartmann, hoogleraar Management Accounting and Management Control, in de Volkskrant. “Simpel gesteld is het zo dat voetbalclubs van ‘ons’ zijn, dus hoge bonussen zijn daar oké. De banken zijn niet van ‘ons’ en er heerst veel wantrouwen over wat er daar gebeurt. Volgens deze redenering moeten banken dus weer meer van ‘ons’ worden en moet zichtbaarder worden wat ze voor ons direct betekenen.”

• Volgens David de Cremer, hoogleraar Bedrijfsethiek, berust de bonusredenering op een psychologisch vooroordeel. Talloze studies trekken de relatie tussen beloning en betere prestaties in twijfel, zei hij in nrc.next. Uit onderzoek dat hij zelf deed blijkt dat topbankiers minder waarde hechten aan hun bonussen dan anderen. Wel zouden bonussen roekeloos gedrag stimuleren: als het misgaat verlies je niets, maar je maakt tegelijkertijd kans op de hoofdprijs.

• Het voorstel van de PVV om 100 procent belasting te heffen op bonussen bij banken die staatssteun hebben ontvangen, maakt volgens Ingolf Dittmann, hoogleraar Corporate Governance en Managerial Accounting, geen schijn van kans. Hoewel de Tweede Kamer voor lijkt te zijn, zal de rechter er een stokje voor steken. “Je kunt er misschien nog wel een wet van maken,” zei hij in de Volkskrant, “maar die houdt totaal geen stand in de uitvoering.”

• Ook Peter Kavelaars, hoogleraar Fiscale Economie, ziet er weinig in. Wel zei hij in het Financieele Dagblad dat het mogelijk is dat de strafheffing op excessieve bonussen, die door het vorige kabinet werd ingevoerd, wordt aangepast. Nu betekent het nog dat bedrijven die hun werknemers een bonus geven die hoger is dan 522 duizend euro, 30  procent belasting gaan betalen over het meerdere. Maar hij denkt niet dat dat met terugwerkende kracht gebeurt. “Het zou mij zeer verbazen wanneer het kabinet hiermee akkoord gaat.” GM