Er zijn om de haverklap debatten in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen. Ook aan het hoger onderwijs werd gisteravond een debat gewijd. Hierin drongen PvdA, D66 en GroenLinks Marja van Bijsterveldt (CDA) in een hoek om haar bezuinigingsplannen, maar zij gaf geen krimp.

Slechts vier partijen kruisten de degens onder leiding van SCP-directeur Paul Schnabel. Het maakte het debat misschien incompleet, maar wel overzichtelijk. Na wat geharrewar over miljarden werd al snel duidelijk dat vooral het CDA het moest ontgelden, omdat die als enige op onderwijs wil bezuinigen.

‘Maak je mij niet wijs’

“Wij drieën steggelen hier over twee of tweeënhalf miljard erbij”, vatte D66-leider Alexander Pechtold samen, “maar het CDA zet zichzelf volledig buiten de discussie door de komende jaren vierhonderd miljoen bij het onderwijs vandaan te halen.” Dat vond ook PvdA-fractieleider Mariëtte Hamer. “Laten we oppassen met de grote bedragen”, zei ze al vroeg op de avond, maar of het verstandig is om op onderwijs te bezuinigen? “Dat maak je mij niet wijs.”

5500 euro collegegeld

Toch verdedigde demissionair staatssecretaris Marja van Bijsterveldt onverstoorbaar het plan van haar partij. Gespreksleider Paul Schnabel dacht even dat hij het verkeerd verstond: wil het CDA werkelijk 5500 euro collegegeld vragen aan studenten die langer dan een jaar uitlopen in hun studie? Maar hij had het goed gehoord.

In tegenstelling tot de andere partijen wil het CDA de basisbeurs intact laten, legde Marja van Bijsterveldt uit, maar dan moeten studenten hun opleiding in rap tempo afmaken. Een jaartje uitlopen is het maximum. Daarna moeten ze maar het dure instellingstarief gaan betalen. Als ze op tijd hun diploma halen, wordt studeren voor hen niet duurder.

Stage niet afstraffen

Eendrachtig hakten de partijen daar op in. Vooral Tofik Dibi van GroenLinks keerde zich “tegen de trend van selectie, bindend studieadvies en harde knip”, want studeren is “meer dan studiepunten halen”. Een tweede studie, vrijwilligerswerk of een stage in het buitenland moet je niet afstraffen, aldus Dibi.

Het CDA had heel andere zorgen. “Een aantal partijen denkt dat je alleen met geld dingen kunt verbeteren”, constateerde Van Bijsterveldt. Volgens haar besteedt het CDA het belastinggeld veel effectiever dan bijvoorbeeld D66. Die wil miljarden in onderwijs investeren, terwijl de plannen uiteindelijk weinig effect hebben op de economie.

Miljarden extra moet

Vanuit de zaal gaven de voorzitters van universiteitenvereniging VSNU, de HBO-raad en het Interstedelijk Studenten Overleg commentaar. “De dimensie van de problemen in het hoger onderwijs is groter dan de partijen beseffen”, zei Sijbolt Noorda van de VSNU. Volgens hem geven andere landen miljarden extra uit aan onderwijs en onderzoek en zou dat ook hier moeten gebeuren, wil Nederland ooit nog tot de top behoren.

Daarom riepen de studentenbonden en de onderwijskoepels gisteren gezamenlijk op om de aanbevelingen van de commissie-Veerman in het komende regeerakkoord op te nemen, ongeacht wie dat akkoord gaat sluiten. De commissie-Veerman adviseerde om het hoger onderwijs beter en toegankelijker te maken en meer aan onderzoek koppelen. Instellingen moeten duidelijker kiezen waarop ze zich toeleggen. HOP