Kaat Mossel en de bankdirecteur
20 maart ’09
Links: Kaat Mossel
Hadden er in de tijd van Kaat Mossel winstbeluste bankdirecteuren bestaan, dan hadden ze direct op hun falie gekregen. En ik was thuis nog aan de koffie.
Ontbijten op een prachtige ochtend. Wanneer ik naar buiten kijk vanuit mijn appartement (drie hoog), zie ik de schitterende ramen van het kantoorgebouw van Nationale Nederlanden. De Hollandse lucht eromheen is adembenemend lichtblauw, vandaag, met oranje tinten.
Het kolossale gebouw is in feite een grote, glazen citadel. Zoals alle moderne kantoorgebouwen waarin verzekeraars en banken resideren: het zijn de symbolen van transparantie. Alleen: de glazen zijn geblindeerd. En de directeuren, die zitten, onaantastbaar, hemeltjehoog bovenin.
Hotel New York
Die avond heb ik in Hotel New York een interview met EUR-filosofe Liesbeth Noordegraaf. Zij promoveert bij de Erasmus School of Economics. Bankdirecteuren, stelt zij, zijn eigenlijk een soort zonnekoningen. Want niet de politiek, maar de financiële sector is het werkelijke systeem dat het leven van ons, stervelingen, bepaalt vandaag.
Eén probleempje, zegt ze. Lodewijk de 14e had nog grip op de wereld. De bankdirecteuren moeten vooral doen alsof ze grip hebben op de wereld. Want de financiële informatiestromen zijn zodanig complex en de toekomst is zodanig onzeker, dat de bankdirecteuren, dankzij het systeem waarbinnen ze zelf groot zijn geworden, regeren als koningen zonder kleren.
Transparante bankdirecteuren. We zien alles bungelen. Maar zegt Noordegraaf: “We hebben geen idee wat het allemaal betekent.” De zekerheid, het vetrouwen in het systeem, breng je er niet mee terug.
Visrestaurant Kaat Mossel
Zon, blauwe luchten en nog een restaurantbezoek onder werktijd. Visrestaurant Kaat Mossel, aan de Admiraliteitskade. Een vrolijk interview met EUR-alumnus Eric Palmen, over zijn boek Kaat Mossel, Helleveeg van Rotterdam (Bert Bakker). In Palmens boek las ik over de achttiende eeuw in Rotterdam.
Weet u wat ze toen deden? Wanneer een rijke bakker of slager zijn prijzen al te veel verhoogde in de ogen van het volk, ging men direct verhaal halen. Dan stond men gewoon voor de deur. En je had de redetrekkers. Palmen: “Dat waren een soort rijdende rechters.” Ik ben het helemaal eens met Palmen. Kaat Mossel was straatarm, zoals velen in die tijd. “We moeten die tijd dus ook niet romantiseren.”
Maar toch. Het was een ‘moral economy’, met een, wat ik maar noem, soort ‘onmiddellijkheid’ tussen hoog en laag, waarin iedereen ook wel wist dat prijzen arbitrair tot stand komen, maar men daar ook zelf de directe getuige van was. Deed de welgestelde iets onoorbaars, dan stond het volk meteen op de stoep, wild carnaval te vieren, spottend met de macht van koopman.
Nu ben ik toch aan het romantiseren, maar wat wil je, met de zon op je voorgevel. Impressionisme met een haast romantische dreiging, dat wel.
Voor wie wil weten over het Rotterdamse icoon Kaat Mossel en over hoe we de economie opnieuw vorm kunnen geven volgens Liesbeth Noordegraaf, verwijs ik naar de komende nummers van Erasmus Magazine.
