Nieuwe Rotterdammers, koester de plekken die gebleven zijn

Of ik een introductie over de stad wil schrijven voor studenten die nieuw zijn in Rotterdam, want ik ben hier geboren én ik heb hier gestudeerd. In alle eerlijkheid: er is mogelijk niets ergers wat je aan een Rotterdammer kunt vragen. Dat is niet omdat we niet van onze stad houden. Integendeel. Maar wat is er nou zo bijzonder aan een stad waarin je je hele leven woont; en voor jou je ouders, en je grootouders? Ik verklap alvast: het is niet de Markthal, de Fenix Food Factory of het surfen in de Steigersgracht. Ik ben namelijk geen citymarketeer. Liever heb ik het over het (on)veranderlijke Rotterdam van mij en de mensen waar ik mee ben opgegroeid.

Allereerst: welkom in Rotterdam! Je had voor een stad kunnen kiezen met een mooie historische binnenstad, maar dat heb je niet gedaan. In plaats daarvan heb je gekozen voor een harde, diverse stad met eigenwijze inwoners, waarin ieder stadsdeel er anders uitziet. Daardoor is het misschien lastig wennen.

Het wordt je ook niet makkelijk gemaakt, moet ik zeggen. In studentenwijk Kralingen geldt bijvoorbeeld het ‘actieplan studentenoverlast Kralingen’. Dat houdt onder andere in dat hier veel meer boa’s en politieagenten rondlopen om jou te bekeuren voor wildplassen en openbare dronkenschap. Typische studentendingen kun je dus misschien maar beter op een andere plek doen. Maar verder ben je echt van harte welkom.

Misschien ken je de uitdrukking ‘Manhattan aan de Maas’ als omschrijving voor Rotterdam. Laat me je uit de droom helpen: Rotterdam is geen New York en ligt ook niet aan de Maas. De Nieuwe Maas, waar wij aan liggen, is namelijk onderdeel van de Rijndelta (vandaar dat de regio Rijnmond heet). Verder is Rotterdam dus geen New York. Rotterdam is Rotterdam. Wij hadden de wolkenkrabber kunnen bedenken, maar had New York ook de kapsalon kunnen bedenken?

Rotterdam staat bekend als een experimentele stad. Niet alleen op het gebied van eten, maar vooral op het gebied van architectuur, die sommige mensen als ‘lelijk’ zouden omschrijven.

In tegenstelling tot wat je misschien ooit geleerd hebt, is dat niet alleen maar de schuld van de Duitsers (desondanks zullen we het ze nooit vergeven). Ook al voor het bombardement werden er in Rotterdam veel moderne gebouwen neergezet, met de Van Nellefabriek als het beroemdste voorbeeld. De stad was vernieuwend: het Witte Huis aan de Wijnhaven was in 1897 de eerste Europese ‘wolkenkrabber’ (wees niet teleurgesteld als je hem ziet). En de Hef, die Jeff Bezos in 2022 uit elkaar wilde halen zodat zijn cruiseschip erdoor kon, was in 1927 de eerste brug van zijn soort in West-Europa.

Na het bombardement had het stadsbestuur ervoor kunnen kiezen om de oude stad te herstellen. In plaats daarvan ging het door met de moderne trend die al was ingezet. De Lijnbaan werd de eerste autovrije winkelstraat ter wereld en we kregen de eerste metrolijn van Nederland. En in al die jaren is er veel moois en lelijks bijgebouwd en weer gesloopt en weer gebouwd en weer gesloopt. Er is eigenlijk meer gesloopt na de oorlog dan tijdens het bombardement. En tot op de dag van vandaag gaat het slopen gretig door, met het verjagen van arme mensen tot gevolg.

Voor de inburgering tot Rotterdammer is het belangrijk dat je ‘op zuid’ zegt, wanneer je over Zuid praat. We beschouwen Zuid namelijk als eiland, het stadsdeel hoorde in het begin nog niet echt bij de stad. De haven trok toen boeren uit Zeeland en Noord-Brabant aan, waardoor er een lange tijd over ‘de boeren op Zuid’ gesproken werd (en soms nog steeds wordt). Tegenwoordig staat Zuid, dat inmiddels groter is dan stadskant ‘Noord’, vooral bekend als het armere deel van Rotterdam waar veel arbeidsmigranten wonen.

Als je niet op Zuid gaat wonen, is er genoeg reden om af en toe de brug over te steken. Bijvoorbeeld voor Ahoy, één van de grootste evenementenhallen van Nederland, waar ook de opening van de Eurekaweek plaatsvindt. Het is misschien niet meer zo populair als vroeger (make Ahoy great again) maar er is nu nog steeds genoeg te doen. Zo staan onder andere Cirque du Soleil, Lord of the Rings in concert, en Frans Bauer op de agenda tot 2025. Als dat niet je ding is, kun je ook altijd nog rondhangen in het Zuiderpark of in winkelcentrum Zuidplein. Een patatje bij Bram Ladage onder het metrostation terwijl je op de bus wacht is een klassieker.

Er is maar een aantal dingen écht belangrijk in het leven van een Rotterdammer, en één van die dingen is Feyenoord. Dat is geen overdrijving, vrees ik.

Feyenoord is de grootste voetbalclub van Rotterdam met misschien wel de fanatiekste supporters van Nederland. Feyenoordfans komen uit het hele land naar Rotterdam-Zuid gereisd als hun club in De Kuip speelt, wat ook het mooiste voetbalstadion van Nederland is (dat vindt iedereen). Er worden geen concerten meer gehouden in het Feyenoordstadion, dus als je wil weten waarom De Kuip zo mooi is, kun je niet om voetbal heen. Vergeet geen vuurwerk in je intieme delen mee te nemen.

Mocht je niet houden van clubs met supporters die met stoelen gooien, dan kent Rotterdam nog twee andere professionele voetbalclubs: Sparta en Excelsior. Sparta is de club van Rotterdam(-West) en is de oudste professionele voetbalclub van Nederland (1888). Sparta wordt gezien als een ‘keurige’ club. Tussen Sparta en Feyenoord bestaat wel wat wrijving over wie de échte club van Rotterdam is: Feyenoord is de grootste, maar Sparta was de eerste.

De veiligste keuze is daarom Excelsior, de voetbalclub van Kralingen. Excelsior is niet minder bijzonder: het was namelijk één van de eerste clubs in Nederland waar je als ‘gewone burger’ lid van mocht worden, daarvoor was voetbal een elitesport. Excelsior speelt nu ook in een lagere divisie, dus de kaarten zijn wat goedkoper én het stadion ligt pal naast de uni.

Het grote voordeel van studeren in Rotterdam vond ik dat alles lekker op één plek zit. Je hoeft niet een halve binnenstad door omdat je toevallig college hebt in een ander gebouw. Ook aan faciliteiten geen gebrek. Een supermarkt, een sportschool, een kapper, het is allemaal binnen handbereik, zowel op campus Woudestein als bij het Erasmus MC.  Je hoeft die lelijke binnenstad van ons dus niet eens te zien als je niet wil.

Helaas houdt de universiteit net als de rest van de stad nogal van verbouwen, dus reken er maar op dat er dagen zullen zijn waarbij je niet op de campus terecht kunt om te studeren.

Ga dan eens langs bij één van de locaties van Bibliotheek Rotterdam. En ga dan niet naar de Centrale Bibliotheek, wat veruit de bekendste en populairste studeerplek is, maar ga ook eens naar de andere locaties van Bibliotheek Rotterdam. De meesten hebben namelijk ook studieplekken en aangezien niemand meer leest, kun je erop rekenen dat het lekker rustig zal zijn. De bibliotheek kan je steun goed gebruiken, dus word lid. Mocht je nou toch in de Centrale Bibliotheek aan de Binnenrotte willen studeren, vraag dan meteen een Rotterdampas aan zodat je alle andere toeristische uitjes ook gewoon kunt doen.

Dan hier nog wat tips, uit mijn jeugd en van de Rotterdammers om mij heen: Ga naar Hoek van Holland voor een echt strand met echte zee. Ga skaten op de Westblaak.  Koop je boeken bij de Donner. Ga niet naar de Markthal maar naar de markt op Blaak of Noordplein of Afrikaanderplein. Ga stappen in de Après Skihut. Ga na het stappen naar Jaffa of De Kokosnoot op de Witte de With voor een kapsalon. Doe een rondje Kralingse Plas. Ga barbecueën in het Vroesenpark. Neem één van de 5 uitgangen bij metrohalte Eendrachtsplein, die op één of andere manier altijd de verkeerde is. En ga naar Kino of Cinerama voor een goede film.

En een allerlaatste les: een Rotterdammer bestaat voor de helft uit heimwee en nostalgie. Met al die sloopdrift verandert de stad namelijk sneller dan we eigenlijk willen. Je weet nooit of jouw favoriete plekje er over tien of twintig jaar nog staat. Daarom koestert de Rotterdammer niet de plekken die erbij komen, maar de plekken die blijven. Het beste voorbeeld daarvan is Tropicana, een grote witte koepel aan de Maasboulevard. Vroeger was dit een subtropisch zwemparadijs, dat niet goed werd onderhouden en moest sluiten. Tegenwoordig huisvesten er duurzame bedrijven die zich inzetten voor een cyclische economie. Ondankbaar werk, want ondanks alles wil iedereen toch gewoon naar het zwembad.