Van speciaal onderwijs naar universiteit: het gebeurt zelden, maar Ivar deed het

Regelmatig loopt Ivar tegen vooroordelen aan over leerlingen uit het speciaal onderwijs. Die zouden toch veel te dom zijn voor de universiteit? Hij snapt het misverstand: veel mensen weten niet dat de mytylscholen – speciaal onderwijs voor kinderen met allerlei verschillende functiebeperkingen – ook onderwijs op havoniveau bieden. En hoewel de havo met één tussenstap via het hbo toegang biedt tot de universiteit, zijn er maar weinig leerlingen die de stap wagen. “Ik ben in al die jaren dat ik hier rondloop maar één keer een meisje tegengekomen die ik herkende van de mytylschool”, vertelt de student.

Ivar heeft ADHD en DCD, dat laatste staat voor Developmental Coordination Disorder. “Dat betekent in de praktijk een enorme onhandigheid in mijn fijne motoriek”, zegt Ivar. “Leren fietsen en zwemmen kost mij daarom veel meer moeite, om maar te zwijgen over schrijven.” Ondanks deze beperking kan Ivar zich prima redden op een ‘gewone’ basisschool. Om toch teksten te kunnen maken, mag hij op de basisschool typen op een ‘primitief computertje’.

Dit alles staat een fijne schooltijd niet in de weg. “Ik ben best wel een optimistisch en enthousiast persoon, dus vrienden maken gaat vaak makkelijk.” Ook het leren gaat hem goed af en Ivar is een echte boekenwurm. “We hadden een hele grote boekenkast op school, ik denk dat ik zeker de helft van die boeken gelezen heb.”

Pas als Ivar naar het Calvijn gaat, een middelbare school in Barendrecht, gaat het mis. “Ik kreeg in het eerste jaar een begeleider, maar al na anderhalve maand was die weg vanwege een operatie. Ze hadden daarna een hele tijd geen vervanger voor me. Dus toen moest ik ineens alles in mijn eentje doen.”

Ivar voelt zich vaak een nummer, de school kent het begrip DCD niet en hij merkt ook dat mensen – binnen en buiten de school – af en toe denigrerend met hem omgaan. “Zo was er een taxichauffeur die me ophaalde bij school, en die dan heel langzaam pratend vroeg: ‘Hoe… was… het… met… jou… vandaaaag?’”

Besloten wordt dat Ivar beter naar het speciaal onderwijs kan gaan, en dat wordt mytylschool De Brug. “Dat voelde eerst een beetje vreemd. Dan word je met het busje opgehaald, dat is al gek. Op de eerste dag op school zie je leerlingen in rolstoelen. Anderen waren er nog ‘erger’ aan toe. Zo was er een jongen zonder armen en benen, en een andere die altijd een gezicht had als een tomaat vanwege ademtekort. Sommigen hadden zwaar autisme, van alles en nog wat.”

Op de mytylschool is iedereen verschillend, en daardoor iedereen hetzelfde. “Binnen de school merk je heel snel dat je bij een gemarginaliseerde groep hoort. Dat vind ik niet negatief, maar het is wel een hele andere wereld.” Hij koestert juist veel warme herinneringen aan zijn school. “De leraren waren hele aardige mensen en kenden allemaal je naam. Het was alsof je gelijk onderdeel was van een familie.”

Mede daardoor komt pesten een stuk minder voor dan in de buitenwereld, is Ivars ervaring. “Ook daar gebeurt het af en toe, het zijn toch kinderen. Maar veel leerlingen probeerden juist hun kracht te halen uit hun handicap. Ik kan me bijvoorbeeld herinneren dat er een sportteam was dat zich ‘team Handy’ noemt. Handy van handicap, maar ook van handig. Je probeert wat leuks van je jeugd te maken.”

Zijn tijd op de school heeft Ivar blijvend veranderd. “Ik ben daardoor veel begripvoller geworden voor andere mensen.” In het examenjaar heeft Ivar allerlei ambities. “Ik wilde weten hoe mensen in elkaar zitten, hoe ik mensen kan helpen.” Terwijl hij graag naar het hbo wil voor een opleiding Psychologie, merkt hij dat de school hen vooral voorbereid op een toekomst in het begeleid wonen. “Dat is voor veel leerlingen ook heel belangrijk. Als we reëel zijn is de kans dat ze naar de universiteit gaan ook een stuk kleiner.”

Ivar wil meer en gaat naar het hbo, en na zijn propedeuse door naar de Erasmus Universiteit voor een studie Sociologie. Hij is de enige van zijn examenjaar (ongeveer tien havoleerlingen) die de stap neemt. Dat gaat zeer voorspoedig. Corona zorgt weliswaar voor wat vertraging, een keer heeft hij een probleem bij een tentamen waarbij hij móet schrijven maar inmiddels is hij bijna klaar met zijn bachelors Sociologie én Filosofie, alleen de scripties moeten nog afgerond worden. Een van die scripties gaat precies over de obstakels die kinderen uit het speciaal onderwijs ondervinden op weg naar het wetenschappelijk onderwijs.

Om te laten zien dat het dus wel kan, wil hij terugkeren naar zijn oude middelbare school. Dat gaat hij in juni doen, met docent Katharina Bauer van de Erasmus School of Philosophy. “We gaan twee middagen lessen filosofie geven bij alle groepen, van kader tot havo. Want filosofie is voor iedereen.” Hij heeft niet de illusie dat de leerlingen van de mytylschool zich daarna massaal aanmelden op de universiteit. “Het is fijn als er meer aandacht geschonken wordt aan de mogelijkheid. En al is er maar één persoon die hiermee geholpen wordt, dan vind ik het al een succes.”

In de toekomst hoopt hij de gastcolleges op de mytylschool vanuit de universiteit uit te breiden met andere vakgebieden. “Bijvoorbeeld Rechten of Economie. Want waarom zou je geen accountant kunnen worden als je in een rolstoel zit?”