‘Zo leerde ik mijn vader, elf jaar na zijn dood, toch nog beter kennen’

Erin (nu student Management of International Social Challenges) kwam al jong in contact met een therapeut, nadat haar vader overleed. “Ik heb nu elf jaar met en elf jaar zonder hem geleefd”, vertelt ze. Ze ging na zijn overlijden naar een rouwtherapeut. “Dan ging ik kleien of een tekening maken, zodat het gesprek op gang komt. Ik weet nog dat ik het fijn vond om daar te zijn. Het helpt wel als mensen in zo’n situatie lief tegen je doen, en zij was heel lief.”

Haar tweede ervaring met een psycholoog, jaren later, was een stuk minder positief. Daar kwam ze terecht toen haar droomstudie na de middelbare school tegenviel. “Ik wist al mijn hele leven dat ik Geneeskunde wilde studeren, daar deed ik alles voor. Mensen zeiden weleens: dat doe je vast omdat je je vader niet kon genezen. Misschien dat dat onbewust heeft meegespeeld.”

Haar vader speelde in elk geval op allerlei manieren een belangrijke rol in haar studentenleven in Rotterdam. Onbewust maakte ze keuzes waarbij ze in zijn voetsporen trad. “Alsof het zo moest zijn. Mijn vader zei altijd dat hij met mijn moeder oud wilde worden in een flatje aan de Maas. En waar ging ík wonen? Een flatje met uitzicht op de Maas.” Toeval speelde daarbij toch echt een grote rol. “Tja, je weet nooit bij welke hospi je wordt uitgekozen.”  Nog meer toeval:  “Mijn ouders kennen elkaar van studentenvereniging SSR-R. Daar wilde ik eerst helemaal geen lid van worden, maar via vrienden kwam ik er toch terecht.”

Bij Geneeskunde zat Erin niet lekker op haar plek. “Ik merkte dat er best veel werd opgerakeld, vooral in de snijzaal. De eerste keer vallen studenten daar flauw of gaan ze over hun nek, dat is logisch. Maar de tweede of de derde keer vinden de meesten het alleen maar leuk.”

Dat gold niet voor Erin. “Ik werd voor mijn gevoel continu geconfronteerd met de dood. De geur was verschrikkelijk. En ik kon bij elk ‘preparaat’ alleen maar denken: wat voor leven heeft deze vrouw gehad, heeft ze kinderen? Waar is ze dood aan gegaan?”

“Wat mij tegenviel, was dat er geen mentale begeleiding is. Je werd gewoon die snijzaal in gepleurd en succes ermee. Terwijl ik echt niet de enige was die een naaste verloor. Ik ben gelukkig vrij assertief en ben zelf op zoek gegaan, eerst naar de studieadviseur en toen naar de studentpsycholoog.”

Maar het bezoek aan de psycholoog werd geen succes . Hij wilde haar blootstellen aan haar angsten en stuurde haar terug de snijzaal in. “Ik snap de theorie daarachter, maar ik voelde totaal niet veilig. Ik wilde eerst vooral mijn verhaal kwijt, maar hij pakte er een standaardformuliertje bij, en daar rolde dan een advies uit. Ik vind dat dat meer maatwerk zou moeten zijn.”

Uiteindelijk moest Erin zich erbij neerleggen dat Geneeskunde niet de droomstudie was die ze had verwacht. “Die combinatie van de snijzaal, maar ook de ongezond competitieve sfeer bij Geneeskunde, ik moest accepteren dat dit dingen zijn waar ik nooit tegen zou kunnen. Ik vond dat heel verdrietig.”

Eerst zag Erin het als een nederlaag dat ze er niet tegen kon, maar inmiddels ziet ze het als een kracht. “Daarmee accepteer ik wie ik ben. Want blijkbaar heb ik af en toe wat hoogsensitieve trekjes. Dat is de reden dat mensen zich vaak veilig bij mij voelen, mij alles durven vertellen, en dat is heel waardevol.”

Maar tegelijkertijd begonnen de nachtmerries, vier, vijf keer per week. “Heel veel oud verdriet over mijn vader kwam door die snijzaal weer naar boven. De nachten waren echt vreselijk, zo erg dat ik op een gegeven moment niet meer alleen durfde te slapen. Dan was ik weer terug in die snijzaal, of het ging over de dood. Ik werd huilend wakker.”

Erin zocht opnieuw hulp, maar wilde niet terug naar de studentpsycholoog. Dus ze vroeg een doorverwijzing. “Die wachttijden zijn wel verschrikkelijk: ik moest zeven maanden wachten. En al die tijd heb ik met angst in mijn bed gelegen.”

Uiteindelijk kwam ze bij een ggz-psycholoog terecht. “Daar moest ik vragenlijsten invullen en ik kreeg het gevoel dat er weer zo’n gestandaardiseerd behandelplan uit zou komen. Dus ik probeerde extra toe te lichten, maar dat was absoluut niet de bedoeling. En toen kwam er de diagnose uit van onverwerkte rouw.”

Ze kreeg het gevoel dat de psycholoog alleen de symptomen wilde behandelen, niet de onderliggende oorzaak van de onverwerkte rouw. “Toen ik dat aangaf, voelde zij zich aangevallen, alsof ik zei dat zij haar werk niet goed doet. Terwijl ik gewoon goed geholpen wilde worden. Tegelijk zit je wel in een kwetsbare positie, want je bent afhankelijk van zo iemand. Je hebt al zeven maanden gewacht en zij is de enige die jou op dat moment kan helpen. Maar we hadden gewoon geen klik.”

Haar moeder hakte uiteindelijk de knoop voor haar door. “We gaan een ander zoeken, zei ze. Via een oude vriendin kreeg ik een tip, van iemand die particulier werkt maar wel bij de ggz is aangesloten. Ik ben gaan kijken en na tien minuten voelde ik me al op mijn gemak.” Wel moest ze nogmaals wachten, vier maanden dit keer.

“Die psycholoog wilde geen standaardbehandelplan door mijn strot drukken. Zij zei alleen maar: vertel.” In meerdere sessies deed Erin haar hele verhaal. “Alleen maar om het uit mijn systeem te krijgen. Daarna kon zij, op basis van alles wat ze gehoord had, kijken hoe ze me het beste kon helpen. Ook dat deed ze steeds in overleg met mij.”

De psycholoog probeerde vooral te achterhalen waar de nachtmerries vandaan kwamen. Erin ontdekte dat ze minder filters heeft dan de meeste mensen. “Anderen kunnen bijvoorbeeld makkelijk leren onder een tl-buis, bij mij komt er dan niks van terecht. Te veel licht. Alles komt hard binnen. Datzelfde gold voor de snijzaal. De geur, de manier waarop medestudenten ermee omgingen, mijn geschiedenis. De nachtmerries waren een uiting van die overprikkeling.”

Erin kreeg de opdracht om vooral minder te gaan doen en beter op zichzelf te letten. “In de bossen wandelen, goed eten, langer slapen. Dan kun je die prikkels beter absorberen, en de filters weer langzaam opbouwen.”

De blootstellingstherapie die de studentpsycholoog eerder voorstelde, werkte volgens deze psycholoog niet voor Erin. “Want dan raak ik alleen nog maar verder overprikkeld. Dat had ik goed aangevoeld.”

Op advies van de psycholoog schreef Erin brieven aan haar overleden vader, bijvoorbeeld over hoe bepaalde liedjes haar herinnerden aan de begrafenis. “Daar werd ik enorm verdrietig van. Zodra ik ergens alleen was, barstte ik in tranen uit. Dat vond ik eerst stom van mezelf. Maar later besefte ik dat dat er gewoon uit moest.”

Ze ging de liedjes, waarvan ze de titels liever voor zichzelf houdt, weer regelmatig afspelen. “Ik ging écht luisteren naar die nummers, waardoor ik er ook weer betekenis uit kon halen. En me een beetje getroost voelde door mijn vader en hem zo, elf jaar later, toch nog wat beter leerde kennen.”

Het bleef niet bij brieven schrijven. Erin begon ook met dichten. “Ik heb inmiddels genoeg voor een boek vol.” Dat komt er nu echt: de brieven en gedichten in een boek. “Ik had ook nog een dagboekje van toen mijn vader ziek was, dat heb ik er ook in gezet. Mijn zusje is dat boek nu aan het illustreren.” Haar zusje speelt, net als haar oma, moeder en tante een belangrijke rol in haar leven. “Mijn vrouwenlegertje, noem ik ze. Ik haal heel veel kracht uit mijn band met hen.”

Erin hoopt dat medestudenten ook opener durven zijn over hoe ze zich voelen. “Heel veel leeftijdsgenoten zijn er niet zo mee bezig. Of ze zijn er niet klaar voor. Ik probeer daaraan bij te dragen, bijvoorbeeld in mijn jaarclub. Als zij vragen hoe het met me gaat, geef ik altijd eerlijk antwoord. En ik merk dat zij dat ook doen. Dat heeft ons dichterbij elkaar gebracht. Natuurlijk voer ik niet de hele dag zware gesprekken, maar van mensen die belangrijk voor mij zijn, zorg ik dat ik weet hoe het écht met ze gaat.”