Onderzoeksjournalistiek platform Follow The Money ontdekte dat de beurspromovendi een maandelijkse vergoeding krijgen van 1350 euro van de Chinese Scholarship Council, een organisatie die Chinese promovendi in het buitenland ondersteunt. Die vergoeding is niet in elk land gelijk, maar hangt af van het lokale prijsniveau.
De vergoeding in Nederland is ruim onder het wettelijk minimumloon van 1750 euro (zo’n 1690 euro netto). Promovendi die in loondienst zijn bij de universiteit verdienen voor vergelijkbare werkzaamheden minimaal 2.541 euro bruto per maand. Het verschil is wel dat die ook onderwijs moeten geven naast hun onderzoekswerk. Daarnaast wordt over de Chinese beurs geen belasting geheven.
‘Als wij het inkomen van de promovendi aanvullen, moet daarover inkomstenbelasting worden betaald’
In tegenstelling tot Groningen, Maastricht en Amsterdam komen de Erasmus Universiteit en andere universiteiten de beurspromovendi niet financieel tegemoet. De beurs wel aanvullen zou tot allerlei belastingtechnische complicaties kunnen leiden, zeiden de universiteiten tegen Follow The Money.
De EUR bevestigt dat dat de reden is om het inkomen niet aan te vullen. “CSC-promovendi hebben geen arbeidsrelatie met de EUR. Als wij het inkomen van de promovendi aanvullen, moet daarover inkomstenbelasting worden betaald. Dat leidt tot grote financiële en administratieve gevolgen voor zowel de promovendus als de universiteit. Bovendien kan er mogelijk een (fictief) dienstverband ontstaan. De EUR heeft echter niet de middelen om ook deze promovendi in dienst te nemen”, laat een woordvoerder weten.
Financiële problemen na promotie
Volgens Yayi Zhang, CSC-promovenda bij de Erasmus School of Law, was het voor haar persoonlijk geen probleem om rond te komen van de beurs van 1350 euro. “Dat komt ook omdat ik relatief weinig betaal voor mijn huur, zo’n 500 euro inclusief gas, water en licht. Dan bleef er nog genoeg geld over voor kleding, sporten of af en toe uit eten gaan”, zegt Zhang.
Wel kent ze voorbeelden van EUR-promovendi die hun onderzoek niet binnen vier jaar af kregen en daardoor in de financiële problemen kwamen. Na vier jaar vervalt namelijk het recht op de vergoeding van het CSC. Zhang zegt ook gevallen te kennen waarbij de Erasmus Universiteit na het vierde jaar collegegeld ging rekenen. Dit is volgens de woordvoerder van de EUR niet juist. “Beurspromovendi werken hier op basis van een gastvrijheidsovereenkomst en zijn dus geen student. Er is ook geen centraal beleid dat zegt dat bursalen na hun periode als promovendus een bijdrage moeten betalen.”
Geen kostenoverzicht
Elke gepromoveerde levert universiteiten een bonus van 83.000 euro op. De Nederlandse universiteiten ontkennen winst te maken op de CSC-promovendi, maar Follow the Money kreeg van de instellingen geen kostenoverzicht om dat te ondersteunen.
Ook de Erasmus Universiteit zegt dat niet te kunnen geven. “Er is geen sprake van een verdienmodel”, zegt de woordvoerder. “De 83.000 euro is een tegemoetkoming in de kosten die zijn gemaakt voor deze studenten en promovendi. Het gaat dan bijvoorbeeld om kosten voor onder andere het onderwijsprogramma, de begeleiding, de faciliteiten die worden gebruikt. Die kosten kunnen per opleidingstraject sterk variëren.”
Vrees voor einde CSC
Zhang zou het een mooi gebaar vinden als de Erasmus Universiteit zou besluiten om het inkomen van de Chinese promovendi aan te vullen tot in elk geval het minimumloon. Ze vreest echter dat het ook de andere kant op kan gaan: de TU Delft besloot in 2018 vanwege het te lage inkomen van de promovendi helemaal te stoppen met het CSC-programma. “Dat zou ik veel erger vinden dan deze situatie.”
Dat laatste is niet uitgesloten. De universiteit is bezig om in overleg met de faculteiten en andere universiteiten een nieuwe visie te bepalen ten opzichte van de CSC. Ook werkt de EUR aan een checklist om internationale samenwerkingen en beurzen te beoordelen. Op basis daarvan wil de universiteit ook naar het Chinese beursprogramma kijken. Die checklist zou in oktober komen, maar is nog niet af.
Aan de EUR (inclusief het Erasmus MC) werken op dit moment 195 CSC-promovendi. De groep kwam onlangs ook al in het nieuws, omdat bleek dat in de voorwaarden van het CSC stond dat ze trouw moesten zijn aan de Chinese Communistische Partij, iets wat volgens de promovendi zelf slechts symbolische betekenis heeft.
