Het GUTS-project wordt geleid door Eveline Crone, hoogleraar Ontwikkelingsneurowetenschap in de Maatschappij. Het project richt zich op het onderzoek naar ontwikkeling van de hersenen bij jongen mensen en ontvangt hiervoor 22 miljoen euro.
De interesse van het project richt zich op hoe systemen van familie, vrienden, school en sociale normen, evenals gebeurtenissen als de pandemie, van invloed zijn op ‘succesvol opgroeien’, hoe jongeren kunnen bijdragen, vandaag en in de toekomst, aan de maatschappij en welke rol sociale ongelijkheid hierbij speelt.
Algoritmen en ethiek
Wetenschappers uit Rotterdam zijn ook betrokken bij ‘The algorithmic society’, dat wordt geleid door de Universiteit van Amsterdam. Het consortium richt zich op onderzoeken hoe maatschappelijke waarden en mensenrechten kunnen worden gewaarborgd binnen de ontwikkeling van (semi-)geautomatiseerde processen, zoals kunstmatige intelligentie.
Het project kijkt naar menselijk waarden als autonomie, waardigheid en privacy, zaken waarvan de definities vaak vervagen tijdens technologische ontwikkelingen. Het project ontvangt 21,3 miljoen euro voor verder onderzoek.
Het consortium ‘Stress in action’ werkt aan nieuwe methoden om stress in het dagelijks leven te meten en te reduceren. Een deel van de 19,6 miljoen euro gaat naar wetenschappers van het Erasmus MC, voor onderzoek naar de impact van stress en ziekten die met stress te maken hebben.
Veldoverschrijdende samenwerkingen
De winnaars van dit jaar vallen op door hun veldoverschrijdende samenwerkingen. Een van de zeven geselecteerde consortia brengt biologen en technologisch ontwikkelaars samen om lichaamscellen in zieke en gezonde weefsels te bestuderen en manipuleren, wat moet leiden tot een betere behandeling van ziekten.
In het GUTS-project komen psychologen, sociologen, kinderpsychiaters en neurowetenschappers van de EUR, de Universiteit van Amsterdam, de Vrije Universiteit, Amsterdam UMC, Universiteit Leiden, Universiteit Groningen, Universiteit Utrecht, Radboudumc en het Nederlands Herseninstituut samen om de ontwikkeling van jongeren te onderzoeken.
Zo gaat het ook bij de andere consortia, waarin onderzoekers van verschillende universiteiten zich buigen over bijvoorbeeld algoritmes en ethiek, nieuwe kunststoffen, materialen voor kwantumcomputers en stress in het dagelijks leven.
Tien jaar vooruit
Met het geld (142,7 miljoen euro) doen de consortia tien jaar lang onderzoek. Het komt dus neer op zo’n twee miljoen euro per jaar per project. De Zwaartekrachtsubsidies zijn in 2012 voor het eerst toegekend. In totaal zijn er nu vijf rondes geweest en aankomend collegejaar komt er een zesde ronde.
Ter vergelijking, de hoogste Nederlandse wetenschapsprijs (de Spinozapremie) is 2,5 miljoen euro waard en die win je niet tien jaar achter elkaar. Wel blijken drie hoofdaanvragers in deze ronde tevens oud-winnaars van de Spinozapremie. Dat zijn Anna Akhmanova (Utrecht), Eveline Crone (Rotterdam) en Jan van Hest (Eindhoven).
