Door Joep Schoenmakers, Yogi Hendlin, Luca Kriese, Ferry Blom, Bram Heesen van de taskforce Sustainability van de Universiteitsraad.
Volgens de meest recente cijfers (2018) bedraagt de CO₂-voetafdruk van de Erasmus Universiteit 17.000 ton per jaar. Om neutraal te worden, moeten we de CO₂-uitstoot drastisch verminderen, of veel geld uitgeven aan compensatie van deze uitstoot. De tweede optie, compensatie, is een kortetermijnoplossing die onze eigen voetafdruk in de toekomst niet verbetert, en is eigenlijk meer een Ponzi-constructie van goochelen met cijfers en geld, zonder de uitstoot daadwerkelijk te verminderen. Waarschijnlijk geeft het beheer van het CO₂-compensatieprogramma meer uitstoot dan er uiteindelijk wordt bespaard. Daarom dringen we er bij de universiteit op aan om bij het terugdringen van CO₂-uitstoot haar huiswerk te maken in plaats van te goochelen met cijfers en geld. Wij Erasmianen zijn de proctoren bij dit examen.
In 2019 werd de Roadmap Sustainable Campus gepubliceerd. In dit document staan diverse maatregelen voor verminderen van CO₂-uitstoot bij de EUR, zoals woon-werkverkeer vervangen door digitaal vergaderen, huidige gebouwruimte beter benutten en meer afvalscheiding. Wij zijn echter van mening dat de uitvoering van deze maatregelen traag en verre van efficiënt verloopt. Op 1 oktober 2020 is een nieuwe opleidingsmanager duurzaamheid begonnen. We roepen het College van Bestuur op om haar met alle benodigde middelen en medewerkers te steunen om de maatregelen van de Roadmap in de praktijk te brengen. En de juiste route voor onze universiteit uit te zetten. Een route naar impact, niet een route naar valse beloften.
Er zijn tegenwoordig veel mogelijkheden om duurzaamheid op de campus te verbeteren. Die mogelijkheden worden echter niet voldoende benut. Een voorbeeld: sinds 18 december is fysiek, of hybride, onderwijs niet mogelijk, maar in sommige collegezalen op campus bleven de schermen van digitale whiteboards aanstaan. Een argument dat vaak wordt gebruikt om duurzaamheid op campus niet te verbeteren is dat studenten, docenten en medewerkers mogelijk hinder ondervinden tijdens het aanbrengen van deze verbeteringen. Je zou verwachten dat nu er weinig of geen mensen op campus zijn, deze maatregelen uitgevoerd hadden kunnen worden. Zo hadden we bijvoorbeeld onder elk gebouw kunnen boren voor de installatie van een geothermische warmtepomp. De COVID-19-pandemie was en is nog steeds een grote kans om duurzaamheid op campus te verbeteren.
Een ander concreet voorbeeld zijn de weesfietsen op het campusterrein, waar al eerder over werd geschreven in het Erasmus Magazine. Fietsen van mensen die weg zijn, of die ze niet komen ophalen, worden verwijderd. Dit is een typisch voorbeeld van de ‘kleine overwinningen’ die de universiteit kan behalen op het gebied van duurzaamheid. Het enige wat daarvoor nodig is, is creatief denken en een klein budget. Waarom verzamel je nu de fietsen niet, zodat je ze volgend jaar aan internationale studenten kunt geven? Of houd een veiling voor studenten die een fiets kunnen gebruiken? Omdat onze universiteit zelf geen actie lijkt te ondernemen, komt onze taskforce met een initiatiefvoorstel dat dat wél doet. Andere maatregelen die kunnen worden genomen op het gebied van duurzaamheid zijn bijvoorbeeld verplicht vliegbeleid, (financiële) prikkels om voor reizen gebruik te maken van de fiets of het openbaar vervoer in plaats van de auto, werken met meer duurzame zoekmachines en printermethoden, en een verbod op het gebruik van plastic op campus.
Als we nu geen actie ondernemen, schenden we de overeenkomst met de gemeente Rotterdam. Dit zou een PR-ramp zijn voor de EUR, die zichzelf graag laat voorstaan op maatschappelijke impact. Maar nog belangrijker: onze universiteit zou niet voldoen aan haar strategische ambities en de morele plicht om bij te dragen aan een duurzame toekomst voor onze maatschappij.
De EUR moet het goede voorbeeld geven en de verplichtingen die ze zichzelf heeft opgelegd serieus nemen. En dat moet snel gebeuren. We zitten nog in de COVID-19-crisis en we hebben we pas sinds 1 januari een interim-rector en een derde lid van het College van Bestuur, maar toch is het onderwerp duurzaamheid te belangrijk om te negeren. De stappen die we moeten zetten zijn duidelijk, en die stappen moeten nu worden gezet.
