Duisenberg: ‘Luisteren, luisteren en nog eens luisteren.’

Zelden heeft een nieuwe voorzitter van de Vereniging van Samenwerkende Nederlandse Universiteiten (VSNU) zoveel stof doen opwaaien. Er is zelfs een petitie gestart tegen de benoeming van het voormalig VVD-Kamerlid. Daar staan al bijna 4.800 namen onder, van studenten tot aan wetenschappers. Waarom? In zijn rol als Kamerlid van de VVD nam Duisenberg standpunten in over het hoger onderwijs die botsen met de visie van universiteiten.

Om de spanning uit de lucht te nemen is Duisenberg zijn termijn als voorzitter begonnen met een tournee langs alle Nederlandse universiteiten. Met afgelopen donderdag de Erasmus Universiteit als bestemming. In de Board Room van het Erasmusgebouw zaten Duisenberg en VSNU-directeur Babs van den Bergh aan tafel met personeels- en studentenleden van de Universiteitsraad en diverse faculteitsraden.

Waar hij eerder in Utrecht en Amsterdam stevig aan de tand werd gevoeld, is de insteek van de Rotterdamse studenten en medewerkers anders: “Er zijn maar weinig momenten dat we met z’n allen rond de tafel zitten. Die kans grijp ik liever om over de toekomst te praten. Ik ben benieuwd wat Duisenberg voor ons kan betekenen”, vertelt studentlid van de Universiteitsraad Nadine Nieuwstad.

Niettemin bijt Jiska Engelbert, personeelslid Universiteitsraad, het spits af met een vurige vraag. Want waarom heeft Duisenberg voor deze carrièreswitch gekozen? “U was volksvertegenwoordiger, dat lijkt mij de mooiste baan van de wereld. En nu wordt u dienaar van veertien niet-democratische universiteitsbesturen.” Duisenberg legt uit dat voor hem het dienen van de publieke zaak op nummer één staat. “Ook ben ik een tikkeltje verliefd op de universiteiten en hun omgeving. Ik kom hier graag. En met deze rol kan ik hier iets gaan betekenen.”

Duisenberg vertelt dat hij van de VSNU drie opdrachten heeft gekregen. Zorgen dat de wetenschap een toppositie behoudt in het internationale speelveld, de universiteit een belangrijke rol speelt in de samenleving en universiteiten effectiever gaan samenwerken.

Het laatste standpunt roept meteen vragen op. “Alle universiteiten hebben verschillende meningen en belangen. Hoe gaat de VSNU deze consensus bereiken?”, vraagt medewerker Daisy Boogaard. “Veel praten met elkaar. Als je dit doet, blijkt altijd dat er veel meer raakvlakken zijn dan je in eerste instantie denkt”, zegt Duisenberg.

Sanne van Dongen, personeelslid Faculiteitsaad Erasmus School of Social and Behavioural Sciences, is benieuwd naar de visie van VSNU over de scheiding van onderwijs- en onderzoekstaken van hoogleraren. “Sommige docenten willen zich meer op het onderwijs richten. En anderen voelen zich juist meer onderzoekers. Maar de nadruk ligt vaak op het wetenschappelijk onderzoek.”

Duisenberg vertelt dat er minder naar individuen en meer naar teams gekeken moet worden. “Niet iedere docent of onderzoeker hoeft alle competenties te perfectioneren. Maar een combinatie van onderzoek en onderwijs moet er wel zijn, dit is cruciaal voor de kwaliteit van ons wetenschappelijk onderzoek.”

Ook uit Duisenberg zijn zorg over de kwaliteit van het onderwijs. Een punt waar de gehele tafel zich druk over maakt. Beter onderwijs is voor VSNU dan ook een van de belangrijkste opgaven voor de komende tijd. Duisenberg: “Met de basisbeurs komt een miljard vrij voor de begroting van universiteiten. En deze is niet voor niets afgeschaft, dit geld moet de kwaliteit van het onderwijs een flinke boost geven.”

Ook diversiteit en internationalisering staan hoog op de agenda van de VSNU. “We zijn een open samenleving. Studenten moeten zoveel mogelijk ervaring opdoen met andere nationaliteiten en culturen.”

Na anderhalf uur wordt Duisenberg toch nog even aan de tand gevoeld over zijn eerdere uitspraken als VVD-Kamerlid. Want hoe zit het nu met zijn pleidooi voor verdere vercommercialisering van het onderwijs en wetenschap? “Hier schrok ik een beetje van”, vertelt filosofiedocent Tim de Mey. “Het gevaar dat daarin schuilt is dat er te weinig ruimte ontstaat voor fundamenteel onderzoek, dat niet gedreven is door toepasbaarheid op de markt, maar door nieuwsgierigheid.”

Duisenberg stelt De Mey gerust: “Fundamenteel en toegepast onderzoek zijn allebei waardevolle vormen van wetenschap. Klimaatverandering is hiervan een goed voorbeeld. Dit kan alleen opgelost worden door beide stromingen.”

Duisenberg schrijft alle suggesties en opmerkingen die hij hoort op en neemt ze mee naar Den Haag. Net als alle input van de overige Nederlandse universiteiten. En als het aan Duisenberg ligt, is hij regelmatig op onze campus te vinden. “Ik vind het belangrijk om de universiteiten nog beter te leren kennen. Luisteren, luisteren en nog eens luisteren. Dat wordt mijn motto. En op zoek gaan naar raakvlakken en verbinding.”

De Universiteitsraad is nog niet helemaal overtuigd. Ze zijn benieuwd wat de voorzitter in zijn nieuwe functie allemaal gaat waarmaken. “Het was voor nu een goed begin,” beamen personeelsleden Boogaard en Engelbert van de Universiteitsraad sceptisch.