De 24-jarige Utrechtse studente Vivian zat vol dromen, plannen en ambities. Waarom besloot ze dan toch een einde aan haar leven te maken? Haar zus, filmmaakster Ingrid Kamerling, ging op zoek naar een verklaring voor de zelfdoding van haar zusje. Maandagavond wordt de documentaire ‘In het hoofd van mijn zusje’ vertoond in Kino. Kamerling wil met de documentaire suïcidale gedachten en psychische klachten onder jonge mensen bespreekbaar te maken. Een interview over haar zoektocht en over de op één na grootste doodsoorzaak onder jongeren: zelfdoding.
De documentaire draait om het ‘waarom’. Heb je daar een antwoord op gekregen?
“Voor een deel wel. Ik ben jarenlang als een detective te werk gegaan, met de vraag: wat zou er kunnen zijn gebeurd? Voor mijn zoektocht sprak ik met meer dan veertig mensen, van dierbaren uit een ver verleden tot passanten in Vivians leven. Ik heb daardoor een goed beeld gekregen, dat dicht bij het antwoord komt op ‘het waarom’.
“Waar ik in het begin dacht dat het heel bewust was – zoals vaak wordt gedacht bij zelfdoding -, kwam ik er door mijn zoektocht achter dat het helemaal niet zo’n bewuste keus is geweest.”
Waarom voelde je dat het nodig was om een documentaire te maken over je zoektocht?
“Ik studeerde nog aan de Kunstacademie toen ik de eerste filmbeelden begon te verzamelen. Uiteindelijk heb ik voor ‘In het hoofd van mijn zusje’ de beelden van mijn detectivewerk en de later gemaakte poëtischere beelden samengesmolten. Ik voelde de sterke behoefte om het vast te leggen, maar ik wist toen nog niet wat er precies uit zou komen.
“Tijdens mijn zoektocht sprak ik met vrienden en collega’s van Vivian. Zij vertelden mij over de grote druk en stress die ze ervaren: dat ze ook soms vastlopen. Toen bleek dat mijn persoonlijke verhaal veel universele thema’s bevatte, heb ik besloten de film naar buiten te brengen.”
Waarom zouden juist studenten deze documentaire moeten zien?
“Ik wil het taboe dat er heerst rond psychische klachten en zelfdoding doorbreken. Vivian zag er helemaal niet uit als iemand met psychische klachten – als je dat al zou kunnen zien; iedereen was dan ook ongelofelijk verbaasd. Net zoals veel jonge mensen, schaamde zij zich ervoor om haar twijfels te delen. Die schaamte moet er echt vanaf. Vivian dacht dat kwetsbaarheid gevaarlijk was, maar uit de grote belangstelling voor de film blijkt juist dat er een behoefte is aan dit soort verhalen.”
Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) constateert dat studentpsychologen op universiteiten schaars zijn. Wat is de rol van universiteiten bij het doorbreken van het taboe?
“Bij universiteiten ligt er zeker een grote verantwoordelijkheid, maar vooral ook bij studenten zelf. Heb niet alleen aandacht voor elkaars successen, maar help elkaar ook wanneer het niet zo goed gaat. Durf je kwetsbaar op te stellen en bespreek je angsten en twijfels.”
Zelfdoding is voor suïcidale personen zelf al moeilijk te bevatten. Hoe heb je deze gedachten toch weten te verbeelden?
“De gedachten in het hoofd van een depressief of suïcidaal persoon zijn vaak ongrijpbaar; ze zijn lastig te beschrijven. Door de montage van beelden en geluiden kun je je een voorstelling maken van hoe het voelt als je vast komt te zitten. De een vertelt dat ik precies het gevoel van een psychose heb verbeeld, terwijl een ander het herkent als een depressie. Hoewel ik het bewust geen naam heb gegeven, blijkt het ontzettend herkenbaar voor veel mensen.”
Bekijk de trailer van ‘In het hoofd van mijn zusje’:
Maandag 13 februari om 19.00 uur draait ‘In het hoofd van mijn zusje’ in het Rotterdamse filmhuis Kino. Na afloop is er een gesprek met de zaal en de makers over Ingrids zoektocht en de productie van de documentaire.
Zit je niet lekker in je vel? Maak dan een afspraak met de universiteitspsycholoog. Of denk je aan zelfmoord? Bij 113 zelfmoordpreventie kun je 24 uur per dag terecht bij een deskundige, telefonisch (0900-0113) of via een chatfunctie.
Maak van Occupy een universiteitsbrede beweging
De derde bezetting op de campus verliep volgens een vergelijkbaar patroon als de vorige…