Ze hebben inmiddels het leven van een dertiger. Met een huis, een baan en vaak een partner en kind. Maar als het gaat om hun idolen (Nick, Kevin, AJ, Brian en Howie), is er weinig veranderd ten opzichte van het moment dat ze twintig jaar geleden voor het eerst naar een concert gingen. Elke maand zetten ze een paar tientjes opzij, om maar niks te hoeven missen. Vaak hebben ze er een speciale spaarrekening voor, buiten het gezinshuishouden om.
Driessen onderzoekt hoe wij betekenis geven aan muziek uit het verleden. En dan niet de verantwoorde Top 2000-bands die sowieso wel worden bijgezet in de culturele canon (Prince, David Bowie, Bob Dylan). Nee, zij richt zich op de iets lagere regionen. De muziek die je als tiener hoorde tijdens het vakkenvullen. Atomic Kitten, de Spice Girls – dat werk. En de Backstreet Boys dus. Ze stuitte op een groep fans – vierentwintig stuks – van het eerste uur en trok een tijdje met ze op.
Cowboy in de Wetenschap: Simone Driessen
Voor de serie Cowboys in de Wetenschap interviewt Geert Maarse onderzoekers die net even verder gaan dan hun collega’s. Simone Driessen (1987) is verbonden aan de Erasmus School of History, Culture and Communication (ESHCC). Ze doet onderzoek naar nostalgie, herinnering en de rol die muziek uit de jeugd speelt speelt bij de huidige dertigers. Ze promoveert begin 2017.
De Backstreet Boys, leven die nog?
“Iedereen denkt dat ze uit elkaar zijn geweest. Maar volgens de fans zijn ze onafgebroken actief sinds 1995. Ze maken in ieder geval nog steeds muziek en zijn weer op tour. Ik denk dat het een geldkwestie is – ze zijn destijds opgelicht door hun manager en hebben dus heel weinig verdiend aan hun succesjaren – maar de meiden zullen dat tegenspreken.”
Hoe kom je aan die fans?
“Ivo Niehe had de Backstreet Boys te gast in zijn TV Show, in 2013. Daar zaten ze op de eerste rij: volwassen vrouwen, compleet in tranen. En die jongens een beetje nonchalant, van: ja, het zal allemaal wel. Dat fascineerde me enorm. Ik ben op zoek gegaan en heb die meiden via Twitter benaderd. De reacties stroomden binnen. Het mooie is: als je er een kent, ken je ze allemaal.”
Wat zijn dit voor vrouwen?
“Hele gewone dames die de boel goed op orde hebben. Alleen als je dan bij ze thuis komt, is er ineens wel een kamer waar plek is ingeruimd voor posters, foto’s, albums, handtekeningen, T-shirts. Alles wat ze sinds hun twaalfde bewaard hebben. Veel meiden die ik sprak hebben in die beginfase iets heftigs meegemaakt. Ouders die uit elkaar gaan, het overlijden van een familielid, gepest worden. Niet dat het allemaal zielige buitenbeentjes zijn, maar er is bijna altijd een instabiele factor waardoor ze troost nodig hebben. Heel vaak noemen ze dan Show Me The Meaning Of Being Lonely. Dat is een sentimentele tranentrekker. Maar als je veertien bent en je hebt het gevoel dat niemand je begrijpt, dan heb je daar steun aan. En die vinden ze nu nog steeds. Ik ken een meisje dat een tatoeage heeft laten zetten met de tekst. Voor veel meiden is het trouwens ook een eerste ontdekking van de liefde geweest. Dat je op smoorverliefd bent op Nick Carter en daar helemaal in kunt wegzakken. En het mooie is: het kan een verliefdheid zijn die nooit weggaat. Een van mijn respondenten – ze was enig kind – vierde vroeger haar eigen verjaardag én die van Nick. Hij was een soort broertje. En nog steeds eet ze een taartje op die dag.”
Ben je zelf fan?
“Ik was fan van Boyzone. Maar nu helemaal niet meer.”
Wanneer is dat opgehouden?
“Toen ze uit elkaar gingen, op mijn veertiende.”
Deze meiden zijn hun tieneridolen altijd blijven volgen. Dat is een beetje gek toch?
“Het is niet zo dat er nog steeds twintig flauwvallen als Nick Carter opkomt bij een concert, wat vroeger wel gebeurde. Er wordt nog steeds gegild, zij het iets beheerster. Ze snappen doorgaans wel dat de buitenwereld het vreemd vindt. Maar dan zeggen ze: de een gaat mee met een uitwedstrijd van Feyenoord naar Rome, de ander boekt een ticket naar de Bahama’s om met haar favoriete boyband op cruise te gaan. Zo relativeren ze het. Maar als ik er kritisch naar kijk, vind ik dat er iets anders aan de hand is.”
Waarom? Wat gebeurt er op zo’n cruise?
“Dat is heel grappig. Daar zie je dat het draait om status. Ze zeggen dat ze minder hysterisch zijn dan vroeger en meestal klopt dat, maar op zo’n boot gaan alle regels overboord. Iedereen is daar om dezelfde reden: drieduizend vrouwen die allemaal een smak geld hebben betaald om met die jongens een paar dagen op een boot te zitten. Maar dan worden ze ineens stikjaloers op elkaar. Van: ik ben helemaal uit Nederland gekomen. Of: kijkt Nick Carter naar je omdat hij je kent, of omdat hij weet dat hij nog met je op de foto moet? Daar zie je dat het draait om status.”
Je bent met de fans mee geweest naar een concert van de Backstreet Boys. Hoe was dat?
“Ze traden op in Ahoy en ik had al gehoord: wij gaan ze ophalen op Schiphol – ga je mee? Maar ik moest lesgeven, dus ik was er pas later. Toen hebben we geprobeerd om met een van die jongens te spreken. Maar A.J., die buiten een sigaretje stond te roken, mocht van z’n bodyguard niet verder het terrein af. Dus ja, dat lukt dat niet. En dan sta je daar gewoon een beetje. Dat schijnt het nadeel te zijn van Ahoy, in Duitsland en België waren die meiden een stuk dichterbij gekomen. We hebben uiteindelijk even met de vrouw en het dochtertje van A.J. gepraat. En binnen kun je alles kopen hè: een fotomoment, een meet and greet, zelfs dat een van die jongens een solo voor je zingt tijdens de show. En dat doen ze dan.”
In hoeverre speelt er nog steeds een seksueel verlangen?
“Veel minder dan vroeger. Toen wist zo’n meisje zeker, ook al waren de Backstreet Boys onbereikbaar: je gaat met ze trouwen. Nu zijn die jongens allemaal getrouwd en hebben ze kinderen. En dat vinden de meeste fans prima, want dat hebben ze zelf ook.”
Zijn er vrouwen waarvan je weet: als Nick of Kevin daar op de stoep staat, dan zetten ze hun vriend eruit?
“Ik denk dat iedere fan daar wel van droomt, maar dat ze het uiteindelijk niet doet. Hoewel: er is er een die een tijdje erg close is geweest met A.J. Dan ging ze met hem winkelen, en kwam ze ook weleens op zijn hotelkamer. Daar dacht ik: ik weet niet of dit zo gezond is.”
Heb je weleens een van de Backstreet Boys gesproken?
“Nee, maar dat zou ik wel graag willen. Ik ben vooral benieuwd hoe ze het al twintig jaar volhouden. Met die fans, maar ook in de industrie. Toen ze in de jaren negentig begonnen was het oprecht hip. Inmiddels zijn de dansjes toch een beetje uit de tijd, en gaan ze bovendien niet meer zo soepel als destijds. Ze blijven dit niet alleen doen voor het geld. Ik denk dat het voor hen ook een vorm van identiteit is. Net als bij de fans. Identiteit en troost. Als ze geen Backstreet Boy meer zijn, wat zijn ze dan nog wel?”
